NA ODCHODNE (krzyż połamany)

Już po kilku tygodniach studiów dostrzegłem podziały na moim roku, nie tyle polityczne co obyczajowe i środowiskowe. My, z prowincji bez kindersztuby zafascynowani stolicą, trochę zagubieni, bez lekkości bycia i miejscowi, dobrze ubrani i zadbani, pewni siebie. W drugim semestrze, gdy się lepiej poznaliśmy ujawniły się także podziały polityczne. My z ZMP i nasi koledzy z ZSP.

Zajęcia odbywały się w kilku budynkach. Za Starą Dziekanką sąsiadowaliśmy z seminarium duchownym. W czasie przerwy w wykładach koleżanki kokietowały alumnów spacerujących ze spuszczonymi głowami. Na Oboźnej, za Teatrem Polskim, w budynku kupców też mieliśmy wykłady i zebrania ZMP. Przyjmowano nas tu z nieufnością. Zdarzyło się, że  w sali przed zebraniem ZMP wielu z nas zauważyło na wewnętrznym parapecie okna leżący krzyż. Ja np. pomyślałem, że ktoś zapomniał go powiesić. Dopiero na drugi dzień po zebraniu rozszalała się burza. Krzyż znaleziono połamany na drobne kawałki. W tamtych latach demonstrowaliśmy swój antyklerykalizm, śpiewaliśmy: „…nie papież nam wybrzeże dał, nie Śląsk biskupów był…” Ale nie było wśród nas barbarzyńców.

Interweniował abp. Bronisław Dąbrowski. Dziekan Wydziału Dziennikarstwa, Aleksander Litwin (człowiek skory do usuwania studentów) wskazał palcem na mojego przyjaciela, nie dysponując żadnymi dowodami. To prawda mój przyjaciel był jednym z najwyższych studentów roku, ale nie mógł sięgnąć krzyża, nie wchodząc na drabinkę. Poprosiliśmy dziekana o dowody. Nie dysponował żadnym i właśnie, dlatego zbuntowaliśmy się i przyjaciela obroniliśmy. Dodam, że przez całe zebranie siedzieliśmy obok siebie.                                                                                                                                    Podobno abp. Dąbrowski ekskomunikował sprawcę. Czy dysponował dowodami? Jeśli je miał, dlaczego nie przedstawił ich dziekanowi i nam?   Napisałem, że dziekan był skory do usuwania studentów. Na moim roku studiowało dwóch kolegów Skowronków, jeden wysoki i szczupły, drugi niski i dobrze zbudowany. Przysadzistemu dziekan zaproponował przeniesienie na studia rolnicze. Nie był to przypadek odosobniony. Nie pierwszy i nie ostatni.

Ostatnim przypadkiem byłem ja. Tolek Kruczkowski, kolega z roku udzielający się w ZSP został poproszony przez dziekana na rozmowę. Aleksander Litwin zakomunikował mu, że zostanę przeniesiony do SGGW. Z szokowany, opowiedział mi przebieg rozmowy.

- Tolku, to są niestosowne żarty.

- Przysięgam, że mówię prawdę.

- Powtórzysz to publicznie?

Proszę mi wybaczyć, ale muszę, nieskromnie, o tym napisać. Na roku cieszyłem się zaufaniem. Przez jedną kadencję byłem nawet sekretarzem OOP PZPR, na wydziale. Koleżanki i koledzy przychodzili do mnie z bardzo osobistymi problemami. Wielu osobom pomogłem. Kilku studentów z młodszego roku przyszło np. ze skargą, bo ich kolega nazwał Mickiewicza klerykałem. Ów kolega skończył USP. Podziękowałem im za zaufanie. Kiedy wy- tłumaczyłem -chodziliście do bibliotek i teatrów, nasz kolega fedrował węgiel w kopalni. Proszę, nie obrażajcie się na niego, powinniście mu raczej pomóc. Inny pojawił się wystraszony, bo dwóch mężczyzn w cywilnych ubraniach zaciągnęło go do prywatnego mieszkania i przesłuchało. Pytali skąd ma takie kolorowe skarpetki, czy ma rodzinę za granicą, czym się krewni tam zajmują? W szarości tamtych czasów kolorowe skarpetki budziły nieufność…A bikiniarze byli wyśmiewani.

Pewno dziekan nie spodziewał się, że jego rozmowa wywoła oburzenie. Do mojego protestu przyłączyli się asystenci, wsparli mnie wszyscy, doskwierały im bowiem arbitralne rządy dziekana, bronił ZMP, organizacja partyjna i komitet uczelniany partii. Dziekan Litwin musiał opuścić Wydział.

Po październiku 1956 roku twierdził, że usunęli go stalinowcy!